วันลอยกระทง 2555 ขอขมาพระแม่คงคากันเถอะเรา

[poohba]

วันลอยกระทง มีทุกวันเพ็ญ เดือน 12 ในเดือนพฤศจิกายน ประเพณีลอยกระทงกำหนดขึ้นเพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา สำหรับประเทศไทยประเพณีลอยกระทงได้กำหนดจัดในทุกพื้นที่ทั่วประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณที่ติดกับแม่น้ำ ลำคลอง หรือ แหล่งน้ำต่างๆ ซึ่งแต่ละพื้นที่ก็จะมีเอกลักษณ์ที่น่าสนใจแตกต่างกันไป เมื่อถึงวันลอยกระทง เราจะเห็นหนุ่มสาวมาเป็นคู่ๆ ลอยกระทงร่วมกัน บางครอบครัวพาลูกหลานมาลอยกระทงซะด้วย คุณทราบหรือไม่ว่า ประเพณีลอยกระทงที่มีทุกปี มีความหมาย ประวัติความเป็นมาอย่างไร วันนี้เรามาหาคำตอบกัน คุณจะได้รู้เรื่องราวลึกซึ้งเกี่ยวกับวันลอยกระทงให้มากขึ้น

ในวันลอยกระทง ผู้คนจะพากันทำ "กระทง" จากวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ตบแต่งเป็นรูปคล้ายดอกบัวบาน ปักธูปเทียน และนิยมตัดเล็บ เส้นผม หรือใส่เหรียญกษาปณ์ลงไปในกระทง แล้วนำไปลอยในสายน้ำ (ในพื้นที่ติดทะเล ก็นิยมลอยกระทงริมฝั่งทะเล) เชื่อว่าเป็นการลอยเคราะห์ไป นอกจากนี้ยังเชื่อว่าการลอยกระทง เป็นการบูชาพระแม่คงคาด้วย

เดิมเชื่อกันว่าประเพณีลอยกระทงเริ่มมีมาแต่สมัยสุโขทัย ในรัชสมัยพ่อขุนรามคำแหง โดยมีนางนพมาศหรือท้าวศรีจุฬาลักษณ์ เป็นผู้ประดิษฐ์กระทงขึ้นครั้งแรก โดยแต่เดิมเรียกว่าพิธีจองเปรียง ที่ลอยเทียนประทีป และนางนพมาศได้นำดอกโคทม ซึ่งเป็นดอกบัวที่บานเฉพาะวันเพ็ญเดือนสิบสองมาใช้ใส่เทียนประทีป[ต้องการแหล่งอ้างอิง] แต่ปัจจุบันมีหลักฐานว่าไม่น่าจะเก่ากว่าสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น โดยอ้างอิงหลักฐานจากภาพจิตรกรรมการสร้างกระทงแบบต่างๆ ในสมัยรัชกาลที่ 3

ปัจจุบันวันลอยกระทงเป็นเทศกาลที่สำคัญของไทย ที่มีนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างประเทศมาเที่ยวปีละมากๆ ทั้งนี้ในช่วงเวลาดังกล่าวมักจะเป็นช่วงต้นฤดูหนาว และมีอากาศดี
ในวันลอยกระทง ยังนิยมจัดประกวดนางงาม เรียกว่า "นางนพมาศ"

วันลอยกระทงในปฏิทินสุริยคติ
ปีชวด
24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539
12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2551
31 ตุลาคม พ.ศ. 2563

ปีฉลู
14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540
2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2552
19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564

ปีขาล
3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2541
21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553
8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565

ปีเถาะ
22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542
10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554
27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2566

ปีมะโรง
11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543
28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555
15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2567

ปีมะเส็ง
31 ตุลาคม พ.ศ. 2544
17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2556
5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2568

ปีมะเมีย
19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2545
6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2557

ปีมะแม
8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2546
25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2558

ปีวอก
26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2547
14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2559

ปีระกา
16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2548
3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2560

ปีจอ
5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2549
22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561

ปีกุน
24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2550
11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2562

ประเพณีในแต่ละท้องถิ่น
ภาคเหนือตอนบน นิยมทำโคมลอย เรียกว่า "ลอยโคม" หรือ "ว่าวฮม" หรือ "ว่าวควัน" ทำจากผ้าบางๆ แล้วสุมควันข้างใต้ให้ลอยขึ้นไปในอากาศอย่างบอลลูน ประเพณีของชาวเหนือนี้เรียกว่า "ยี่เป็ง" หมายถึงการทำบุญในวันเพ็ญเดือนยี่(ซึ่งนับวันตามแบบล้านนา ตรงกับวันเพ็ญเดือนสิบสองในแบบไทย)

จังหวัดตาก จะลอยกระทงขนาดเล็กทยอยเรียงรายไปเป็นสาย เรียกว่า "กระทงสาย"
จังหวัดสุโขทัย ขบวนแห่โคมชักโคมแขวน การเล่นพลุตะไล ไฟพะเนียง

ภาคอีสาน จะตบแต่งเรือแล้วประดับไฟ เป็นรูปต่างๆ เรียกว่า "ไหลเรือไฟ"โดยเฉพาะที่จังหวัดนครพนมเพราะมีความงดงามและอลังการที่สุดในภาคอีสาน

กรุงเทพมหานคร จะมีงานภูเขาทอง เป็นรูปแบบงานวัด เฉลิมฉลองราว 7-10 วัน ก่อนงานลอยกระทง และจบลงในช่วงหลังวันลอยกระทง

ภาคใต้ อย่างที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ก็มีการจัดงานอย่างยิ่งใหญ่ นอกจากนั้น ในจังหวัดอื่นๆ ก็จะจัดงานวันลอยกระทงด้วยเช่นกัน นอกจากนี้ในแต่ละท้องถิ่นยังอาจมีประเพณีลอยกระทงที่แตกต่างกันไป และสืบทอดต่อกันเรื่อยมา

ความเชื่อเกี่ยวกับวันลอยกระทง เป็นการขอขมาพระแม่คงคา ที่มนุษย์ได้ใช้น้ำ ได้ดื่มกินน้ำ รวมไปถึงการทิ้งสิ่งปฏิกูลต่างๆ ลงในแม่น้ำ เป็นการสักการะรอยพระพุทธบาท ที่พระพุทธเจ้าทรงได้ประทับรอยพระบาทไว้หาดทรายแม่น้ำนัมมทานที ในประเทศอินเดีย เป็นการลอยความทุกข์ ความโศกรวมถึงโรคภัยต่างๆ ให้ลอยไปกับแม่น้ำ ชาวไทยในภาคเหนือมีความเชื่อว่า การลอยกระทงเป็นการบูชาพระอุปคุต ตามตำนานเล่าว่า พระอุปคุตทรงสามารถปราบพญามารได้