เพื่อนๆ ทราบไหมว่า การแบ่งภูมิภาคมีประโยชน์ช่วยให้สามารถเข้าใจถึงลักษณะเฉพาะของแต่ละพื้นที่ได้ชัดเจนยิ่งขึ้นภายในกรอบของพื้นที่รวมทั้งหมด แต่การแบ่งภูมิภาคอาจทำให้เกิดความสับสนขึ้นได้ เนื่องจากการแบ่งนั้นกระทำได้หลายวิธีแล้วแต่วัตถุประสงค์ของการนำไปใช้ประโยชน์ และเกณฑ์ที่นำมาใช้ในการแบ่งก็จะแตกต่างกัน สุดแต่ว่าจะเป็นวิธีการของหน่วยงานใดหรือนักวิชาการสาขาใด วันนี้เรามาติดตามการแบ่งตามหลักคณะกรรมการภูมิศาสตร์แห่งชาติ กันดีกว่า
ภูมิศาสตร์ของประเทศไทย
ภาค ภูมิภาค เขต (region ,area) หมายถึง บริเวณหน่วยใดหน่วยหนึ่งของพื้นแผ่นดินในโลกที่มีลักษณะทางใดทางหนึ่งหรือหลายๆอย่างที่คล้ายคลึงกัน เช่น ในทางธรรมชาติ ทางเศรษฐกิจ ทางวัฒนธรรม ทางการเมือง หรือมีลักษณะสำคัญที่เด่นชัดเหมือนกันอย่างใดอย่างหนึ่งจนรวมเป็นภาคเดียว บริเวณเดียวกัน และในขณะเดียวกันก็มีลักษณะแตกต่างออกไป จากบริเวณใกล้เคียงโดยรอบ
การแบ่งเขตลักษณะต่างๆ ล้วนมีวัตถุประสงค์ที่จะแบ่งซอยพื้นที่ให้มีขนาดเล็กลง เพื่อสะดวกในการเรียกชื่อการปกครอง ในการศึกษาสภาพพื้นที่นั้นๆในด้านใดด้านหนึ่ง
ความมุ่งหมายในการแบ่งภาคภูมิศาสตร์ (Geographic region) คือ เพื่อให้สามารถในการกำหนดขอบเขตของพื้นที่ขนาดต่างๆที่มีลักษณะทางภูมิศาสตร์ เป็นเฉพาะตนเองแตกต่างจากพื้นที่อื่นๆและสามารถเข้าใจเกี่ยวกับลักษณะของพื้นที่นั้นๆได้ชัดเจนและสะดวกยิ่งขึ้น
การแบ่งภาคภูมิศาสตร์ของแต่ละประเทศจะได้จำนวนภาคที่ไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับขนาดและความแตกต่างทางด้านกายภาพของพื้นที่ภายในของประเทศนั้น
ในปัจจุบันนี้ ประเทศไทยแบ่งภาคภูมิศาสตร์ออกเป็น 6 ภาค โดยคณะกรรมการภูมิศาสตร์แห่งชาติ ในปีพ.ศ.2520
หลักเกณฑ์การแบ่งภาค
1. การเรียกชื่อภาค ใช้ทิศเป็นหลัก
2. การกำหนดขอบเขตอาณาบริเวณของแต่ละภาค พิจารณาจากองค์ประกอบของสิ่งแวดล้อมทางกายภาพ เช่น ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ ทรัพยากรธรรมชาติ และองค์ประกอบของสิ่งแวดล้อมทางวัฒนธรรม เช่น ความเป็นอยู่ ภาษา วัฒนธรรมประเพณี ความเชื่อเป็นต้น
3. การแบ่งขอบเขตของภาคให้ยึดแนวการแบ่งของจังหวัดเป็นสำคัญโดยกำ
หนดว่า จังหวัดใดอยู่ภาคใด ก็ให้ทั้งจังหวัดอยู่ในภาคนั้น ถึงแม้จะมีความแตกต่างด้านสิ่งแวดล้อมภายในจังหวัด
ภาคภูมิศาสตร์ของประเทศไทย 6 ภาค ได้แก่
สาวเหนือน่ารักทุกคนค่ะ
1. ภาคเหนือ ประกอบด้วย 9 จังหวัด ดังนี้
เชียงราย เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน ลำพูน ลำปาง แพร่ พะเยา น่าน อุตรดิตถ์
มีเนื้อที่ภาคเป็นอันดับ 2 คือ 93,691 ตร.กม.
2. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประกอบ 19 จังหวัด ดังนี้
เลย หนองบัวลำภู อุดรธานี หนองคาย นครพนม สกลนคร มุกดาหาร บุรีรัมย์ นครราชสีมา ชัยภูมิ ขอนแก่น กาฬสินธุ์ ศรีสะเกษ สุรินทร์ อุบลราชธานี ยโสธร อำนาจเจริญ มหาสารคาม ร้อยเอ็ด
มีเนื้อที่มากเป็นอันดับ 1 คือ 168,854 ตร.กม.และมีประชากรมากเป็นอันดับ 1
3. ภาคกลาง มี 22 จังหวัด ดังนี้
สุโขทัย กำแพงเพชร พิจิตร เพชรบูรณ์ พิษณุโลก อุทัยธานี ชัยนาท สุพรรณบุรี นครปฐม นนทบุรี พระนครศรีอยุธยา สมุทรสาคร สมุทรสงคราม สมุทรปราการ กรุงเทพฯ นครสวรรค์ ลพบุรี สิงห์บุรี สระบุรี อ่างทอง ปทุมธานี นครนายก มีเนื้อที่ภาคเป็นอันดับ 3 คือ 91,795 ตร.กม. มีประชากรมากเป็นอันดับ 2
4. ภาคตะวันออก ประกอบ 7 จังหวัด ดังนี้
ฉะเชิงเทรา ชลบุรี ระยอง ปราจีนบุรี สระแก้ว จันทบุรี ตราด มีเนื้อที่ภาคเป็นอันดับสุดท้าย คือ 34,381 ตร.กม.
5. ภาคตะวันตก ประกอบ 5 จังหวัด ดังนี้
ตาก กาญจนบุรี เพชรบุรี ราชบุรี ประจวบคีรีขันธ์ มีเนื้อที่ภาคเป็นอันดับ 5 คือ 53,679 ตร.กม. มีประชากรน้อยที่สุด
6. ภาคใต้ ประกอบด้วย 14 จังหวัด ดังนี้
ระนอง พังงา กระบี่ ภูเก็ต ตรัง สตูล ชุมพร สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช ยะลา สงขลา พัทลุง นราธิวาส ปัตตานี มีเนื้อที่ภาคเป็นอันดับ 4 คือ 70,715 ตร.กม. มีประชากรมากเป็นอันดับ 3