มารยาทในการรับประทานอาหารแบบไทย-แบบสากล(ตะวันตก) ที่นี่เลย

[อับดุล]

มารยาทบนโต๊ะอาหารเป็นสิ่งจำเป็นอย่างมาก เพราะทำให้เราในสายตาคนอื่นเป็นเช่นไร หากเรารับประทานอย่างมูมมาม ตะกละตะกลามก็สามารถทำให้ผู้คนวิจารย์ไปถึงการเลี้ยงดู พื้นฐานครอบครัวเราได้เลยทีเดียว ซึ่งคงไม่มีใครอยากโดนวิจารย์แบบนั้น การที่เรามีกิริยาที่งดงามไม่ว่าจะ ยืน เดิน นั่ง นอน นั้นทำให้ผู้อื่นให้เกียรติเราและยังทำให้เข้าสังคมได้โดยง่ายอีกด้วย

วันนี้จะมานำเสนอมารยาทในการรับประทานอาหารแบบไทย-แบบสากล(ตะวันตก) ที่นี่เลย ให้ได้อ่านกันการรับประทานอาหารของชาวไทยเรากับชาวตะวันตกก็ไม่แตกต่างกันสักเท่าใดนักในข้อหลัก ๆ แต่ทางตะวันตกนั้นจะมีอุปกรณ์ในการรับประทานเยอะกว่า ซึ่งน่าจะต้องอาศัยการจดจำในอุปกรณ์รับประทานอาหารต่าง ๆ เพิ่มขึ้นด้วย


มารยาทบนโต๊ะอาหารไทย
ปกติแล้วเราจะเคยได้ยินแต่การเปิดสอนมารยาทบนโต๊ะอาหารแบบตะวันตกกัน เพื่อที่จะได้ไม่เขินหรือทำผิดๆ ถูกๆ แต่ก็ไม่ได้สอนมารยาทไทยบนโต๊ะอาหารเหมือนกับฝรั่งบ้าง ซึ่งคนไทยก็มีวิธีการกินโดยใช้ช้อน และส้อมเช่นกัน

ช้อนและส้อมเรียกได้ว่าเป็นเครื่องมือสำหรับการกินของคนไทยแล้ว การจัดโต๊ะอาหารแบบไทยจึงมีช้อนกับส้อมจะวางคู่กันทางขวามือของจาน โดยส้อมจะอยู่ซ้าย และช้อนจะอยู่มือขวา หรือจะวางสลับกันเพื่อคนที่ถนัดซ้ายก็ได้ ซึ่งการใช้ช้อนส้อมของคนไทยนั้นมีธรรมเนียมแตกต่างจากพวกยุโรปและอเมริกาตรงที่คนไทยจะใช้ช้อนในการตักข้าวเข้าปาก แต่สำหรับคนยุโรปจะใช้ส้อมตักข้าวแทน ซึ่งตรงนี้ดูแล้วรู้สึกว่าจะไม่เหมาะเพราะข้าวของไทยเราร่วนไม่เกาะติดกันเป็นก้อนแบบข้าวจีนหรือญี่ปุ่นที่เหมาะกับการใช้ตะเกียบคีบหรือการพุ้ยใส่ปาก


การเสริฟอาหารแบบไทยจะมี 2 ลักษณะ คือ แบบแรกจะเป็นการจัดสำรับเฉพาะคน โดยต่างคนต่างมีชุดของตนเอง ไม่เกี่ยวกับใคร เพราะสมัยโบราณคนไทยมีครอบครัวใหญ่ มีคนเยอะ ลูกเยอะ ครัวเลยต้องใหญ่ตามไปด้วย แต่จะให้กินกันแบบพร้อมหน้าพร้อมตาคงจะยาก ในครัวเลยจัดสำรับส่งไปให้ตามที่พักของแต่ละคน เมื่อรับประทานเสร็จก็เก็บมา

ลักษณะที่สอง จะเป็นแบบนั่งล้อมวงกัน โดยมีกับข้าวอยู่กลางโต๊ะ คนรับประทานจะมีจานข้าวของใครของมัน แต่กับข้าวนั้นจะตักใส่จานจนครบแล้วลงมือกิน แต่คนไทยเป็นชาติที่กินข้าวทีละคำ โดยมีการจัดวางกับข้าวที่ต้องการจะกินลงบนข้าวแล้วใช้ช้อนตักข้าวและกับนั้นด้วยปริมาณที่พอเหมาะ โดยมี ?ส้อม? เป็นตัวช่วยเขี่ย แต่งให้ข้าวและกับที่ต้องการอยู่ในช้อนพอคำก่อนจะส่งเข้าปาก

การจับช้อนส้อม ก็ไม่ต้องกำให้แน่นมาก การจับด้วยนิ้วโป้งและนิ้วชี้เป็นหลัก โดยมีนิ้วที่เหลือเป็นตัวรองรับน้ำหนักช้อน โดยข้อศอกจะไม่ยกขึ้นมาวางบนโต๊ะซึ่งจะเหมือนกับมารยาทบนโต๊ะอาหารหลายๆ ชาติ

เมื่อต้องการตักอาหารมาใส่จานตนเองจะใช้ช้อนกลางตัก ไม่ใช้ช้อนของตนตัก หรือถ้ามีแกงจืดที่ต้องการซดน้ำ ก็จะใช้ถ้วยแบ่งเล็กๆ ถ้าไม่มีก็ให้ใช้ช้อนกลางตักมาใส่ช้อนตัวเอง และที่สำคัญเวลาซดน้ำแกงต้องไม่มีเสียงดัง การเคี้ยวก็จะปิดปาก ไม่เคี้ยวอาหารให้มีเสียงดังแจ๊บๆ หรือพูดคุยขณะอาหารอยู่ในปาก หรืออ้าปากโดยที่ผู้อื่นมองเห็นอาหารในปาก การคายก้างหรือเศษอาหารในปาก จะคายลงช้อนก่อน แล้วนำวางไว้ที่ขอบจาน หากมีเศษอาหารที่ไม่ต้องการรับประทานหลงเหลืออยู่ในจานเมื่อรับประทานเสร็จก็ใช้ช้อนส้อมกวาดมากองไว้รวมกัน

เมื่อรับประทานอาหารเสร็จแล้วก็จบด้วยการรวบช้อนและส้อมเข้าหากัน โดยวางคู่กันในจานคล้ายเลขสิบเอ็ด ซึ่งจะหมายถึงเรารับประทานเสร็จแล้ว ถ้าหากไปงานเลี้ยงแล้วพนักงานเสริฟคอยตักข้าวเติมให้ตลอด ทั้งๆที่อิ่มแล้ว ก็มองดูในจานข้าวว่าช้อนส้อมว่างยังไง



มารยาทตะวันตก

เครื่องมือบนโต๊ะอาหารแบบตะวันตก

การเข้านั่งโต๊ะอาหาร
- การรับประทานอาหาร ไม่ว่าจะเป็นแบบไทยหรือสากล ต้องรอผู้อาวุโสให้เดินไปที่โต๊ะอาหาร และนั่งก่อน จึงนั่งลงตามอย่างเรียบร้อย
- ในกรณีที่มีพนักงานบริการเดินนำ ฝ่ายหญิงจะเดินนำหน้าฝ่ายชาย แต่ถ้าไม่มีพนักงานเดินนำ ฝ่ายชายจะเดินนำหน้าฝ่ายหญิง
- สุภาพบุรุษควรดึงเก้าอี้ให้สุภาพสตรี แล้วคลี่ผ้าเช็ดปากบนโต๊ะให้สุภาพสตรีด้วย

การใช้ผ้าเช็ดปาก
- การคลี่ผ้าเช็ดปากควรให้เจ้าภาพเป็นผู้เริ่มก่อน จากนั้นผู้รับเชิญค่อยกรทำตาม เปรียบเสมือนเป็นการส่งสัญญาณว่าได้เวลาเสิร์ฟอาหารแล้ว
- ต้องคลี่ผ้าเช็ดปากให้วางบนตัก ไม่ควรเหน็บไว้ที่หน้าอก หรือ เอว และควรคลี่เพียงครึ่งผืน พร้อมหันด้านที่เปิดเข้าหาตักเพื่อความสะดวกในการเช็ดปาก ควรเช็ดปากจากด้านในของผ้าเพื่อไม่ให้เห็นรอยเปรอะเปื้อน โดยยกขึ้นมาแตะเบาๆ ที่ริมฝีปาก ไม่ควรเช็ดถูแรงๆ
- หากผ้าเช็ดปากหล่นขณะรับประทานอาหารให้ขอผ้าผืนใหม่จากพนักงานบริการ
- ถ้าต้องลุกจากโต๊ะระหว่างรับประทานอาหารให้นำผ้าเช็ดปากนั้นวางลงบนเก้าอี้ หรือพนักวางแขน และเมื่อรับประทานเสร็จแล้วให้เอาผ้าวางบนโต๊ะด้านขวา

การใช้แก้วต่างๆ
- แก้วต่าง ๆ จะถูกจัดเรียงไว้บนทางขวามือ โดยเริ่มด้วยแก้วน้ำ แก้วไวน์ต่างๆ การเสิร์ฟเครื่องดื่มจะเริ่มเสิร์ฟจากด้านนอกสุดไล่ไปจนถึงแก้วน้ำซึ่งเป็นแก้วสุดท้าย
- การเสิร์ฟเครื่องดื่มจะเสิร์ฟตามชนิดของอาหาร โดยทั่วไปจะเสิร์ฟปลา และอาหารทะเลกับไวน์ขาว อาหารประเภทเนื้อ หรือไก่จะเสิร์ฟพร้อมไวน์แดง หรือไวน์โรเซ่ ส่วนแชมเปญจะเสิร์ฟในช่วงท้าย
- การดื่มไวน์ควรจิบเพียงเล็กน้อยแล้วจึงรับประทานอาหารตาม
- สำหรับแก้วที่มีก้านให้จับที่ก้านแก้วโดยให้ฝ่ามืออยู่ใต้ฐานของแก้ว ส่วนแก้วที่มีหู เช่น แก้ว ชา, กาแฟ, เบียร์ให้จับที่หูของแก้ว
การใช้มีด ช้อน และส้อมในการรับประทานอาหาร

- ให้หยิบเครื่องมือจากด้านนอกเข้าด้านในซึ่งเครื่องมือเหล่านี้จะถูกจัดเรียงตามรายการอาหารที่แสดงไว้บนโต๊ะ เมื่อรับประทานอาหารแต่ละจานเสร็จเรียบร้อย พนักงานบริการจะเก็บเครื่องมือที่ไม่ต้องการใช้แล้วออกไป
- จานขนมปัง จานเนยจะวางทางด้านซ้ายมือเสมอ
- เวลารับประทานขนมปังควรใช้มือฉีกให้พอดีคำไม่ควรฉีกทิ้งไว้ และไม่ใช้มีดหั่น ก่อนใช้มีดเนยทาเนยลงบนขนมปัง และใช้มือซ้ายส่งขนมปังเข้าปาก
- ส่วนมีดสำหรับทาเนยหรือแยมให้วางไว้บนขอบจานด้านบน และหันคมมีดเข้าหาตัว เมื่อรับประทานเสร็จแล้วจึงรวบมีดเข้าด้านในซึ่งการรวบในลักษณะนี้ทำให้สะดวกในการเก็บจาน
- เวลารับประทานให้จับมีดด้วยมือขวา เพื่อตัดแบ่งอาหารให้ได้ขนาดพอดีคำ และจับส้อมด้วยมือซ้ายเพื่อช่วยในการหั่น พร้อมส่งอาหารเข้าปาก (ห้ามใช้มีดส่งอาหารเข้าปาก) โดยมีอยู่ 2 วิธี

แบบอเมริกัน เมื่อหั่นอาหารออกเป็นชิ้นเรียบร้อยแล้วให้วางมีดลงบนจานใช้มือขวาหยิบส้อมและส่งอาหารเข้าปากซึ่งการรับประทานอาหารแบบนี้ส้อมจะหงายขึ้น แต่สำหรับงานเลี้ยงที่เป็นทางการไม่ควรหั่นอาหารทั้งหมดในคราวเดียว ควรหั่นไว้ 2-3 ชิ้นแล้วรับประทาน เมื่อหมดจึงเริ่มหั่นส่วนที่เหลือ

แบบยุโรป จะไม่วางมีด และส้อมในขณะรับประทานอาหาร ไม่มีการเปลี่ยนมือ การหั่นอาหารจะหั่นไปทานไป เมื่อใช้มีดหั่นอาหารเสร็จแล้วให้ใช้ส้อมกดไปที่อาหารและใช้ใบมีดช่วยดันอาหารให้ติดกับส้อม ใช้ส้อมส่งอาหารเข้าปากด้วยมือซ้ายโดยส้อมจะมีลักษณะคว่ำลง
- หากอยู่ในระหว่างการสนทนาควรพักช้อนส้อมโดยให้วางปลายส้อม และปลายมีดเฉียงเข้าหากัน ส้อมจะอยู่ในลักษณะคว่ำลง และหันคมมีดเข้าด้านในจาน
- เมื่อรับประทานอาหารเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้รวบมีดและส้อมคู่กันโดยวางส้อมหงาย การรวบมีดและส้อมนี้ให้วางคู่กันในลักษณะห้าโมงเย็น หรือหกโมงเย็น แต่ชาวอังกฤษนิยมรวบมีดส้อมไว้ตรงกลางจาน ส่วนชาวอเมริกันนิยมรวบไว้หัวจานเฉียงๆ
- ก่อนเสิร์ฟของหวาน พนักงานบริการจะเลื่อนเครื่องมือสำหรับรับประทานขนมหวานลงมาให้



การใช้ช้อนซุป

- จับช้อนซุปด้วยมือขวา เวลารับประทานอาหารให้ตักซุปออกจากตัวและทานซุปจากทางด้านข้างของช้อนการตักซุปออกนอกตัวผู้รับประทานซึ่งใช้กับช้อนที่มีลักษณะกลมเท่านั้น ส่วนช้อนรูปทรงอื่นให้ตักเข้าหาตัวได้ตามปกติ
- สำหรับซุปที่มีลักษณะใส อาทิ Consomme ที่เสิร์ฟในถ้วยที่มีหูจับสองด้าน ผู้รับประทานสามารถยกถ้วยซุปขึ้นมาจิบได้แทนการแทนใช้ช้อน
- ไม่ควรใส่ขนมปังลงในถ้วยซุป (ยกเว้น Crouton)

อาหารที่สามารถรับประทานด้วยมือ
- ขนมปัง ใช้มือฉีกเป็นคำๆ พอรับประทาน
- คุกกี้ เค้ก เอแคลร์ชิ้นเล็กๆ จะรับประทานด้วยมือ
- แซนด์วิช แฮมเบอร์เกอร์ แต่ยกเว้นแซนด์วิชที่ซ้อนกันหลายๆ ชั้นให้ใช้ส้อมกับมีด
- ผลไม้สดชิ้นเล็กๆ เช่น องุ่น พุทรา ลางสาด เป็นต้น ส่วนผลไม้ที่มีเมล็ดเวลารับประทานค่อยๆ คายเมล็ดออก ไม่วางเศษผลไม้ที่คายทิ้งให้แขกอื่นๆ เห็น